Xuất bản thông tin Xuất bản thông tin

Ngày 10/10/2025, tại Hà Nội, Thường trực Ủy ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội phối hợp với Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam tổ chức Hội nghị lấy ý kiến đối với dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh.

Quang cảnh Hội nghị lấy ý kiến đối với dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Hoàng Mai, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Văn hoá và Xã hội Lê Văn Khảm và Trưởng đại diện Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam Matt Jackson đồng chủ trì hội nghị.

Tham dự có: Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Trần Thị Nhị Hà, đại diện Sở Y tế TP. Hà Nội và các tỉnh Tuyên Quang, Phú Thọ.

Ông Nguyễn Hoàng Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội phát biểu

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội Nguyễn Hoàng Mai cho biết, vừa qua dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 50. Hội nghị lần này nhằm tiếp tục lấy ý kiến, hoàn thiện các quy định của 2 dự thảo Luật, trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ Mười tới đây.

Giới thiệu dự án Luật Dân số và các chính sách quy định trong dự thảo Luật, Cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế Lê Thanh Dũng nêu rõ, dự án Luật tập trung vào 4 chính sách lớn đó là: Duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; thích ứng với già hoá dân số, dân số già; nâng cao chất lượng dân số.

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế giới thiệu về dự án Luật Dân số

Cục trưởng Cục Dân số cho biết, dự thảo luật mở rộng đối tượng được hỗ trợ tài chính khi sinh con. Đồng thời, nâng cao chất lượng dân số, như mở rộng đối tượng được tư vấn, khám sức khoẻ trước khi kết hôn, mở rộng đối tượng được sàng lọc, chẩn đoán và điều trị bệnh, tật bẩm sinh. Việc mở rộng này dự kiến sẽ làm tăng tổng kinh phí thực hiện chính sách từ 2.259 tỷ đồng/năm lên 7.538 tỷ đồng/năm. Bổ sung nội dung ưu tiên truyền thông về khuyến khích kết hôn, sinh con và chuẩn bị cho tuổi già để thích ứng với tình trạng già hoá dân số...

Ông Matt Jackson, Trưởng đại diện Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam phát biểu

Trưởng đại diện Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam Matt Jackson nêu rõ, việc tổ chức Hội nghị cho ý kiến đối với dự án Luật Dân số và dự án Luật Phòng bệnh thể hiện rất rõ quan điểm của Việt Nam, đó là lấy con người làm trung tâm, đồng thời chú trọng giải quyết những vấn đề đang tồn tại, như già hoá dân số tác động đến thị trường lao động, an sinh xã hội, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, phát triển y tế công cộng, chú trọng phát hiện ngăn chặn dịch bệnh, tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ sức khoẻ cho toàn dân…

Đại diện Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cũng khuyến nghị, để giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, cần giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của tư tưởng yêu thích con trai, hướng tới thúc đẩy bình đẳng giới, giải quyết tình trạng phân biệt đối xử trên cơ sở giới thông qua các chiến lược truyền thông khuyến khích nam giới và trẻ em trai trở thành tác nhân thay đổi. Triển khai các chiến dịch nhấn mạnh giá trị như nhau của trẻ em gái và trẻ em trai…

Lưu ý, thay vì tập trung vào các khuyến sinh ngắn hạn nhằm tăng quy mô dân số ở nhóm dân tộc thiểu số rất ít người, đại diện Quỹ dân số Liên Hợp Quốc tại Việt Nam cho rằng, dự thảo Luật cần xem xét áp dụng cách tiếp cận phát triển bền vững, ưu tiên phát triển toàn diện kinh tế - xã hội toàn diện cho các nhóm này. Việc tăng dân số đơn thuần sẽ không có ý nghĩa nếu trẻ em vẫn sinh ra trong điều kiện sống thiếu thốn, đối mặt với nguy cơ tử vong cao và không được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ thiết yếu như y tế, giáo dục, nước sạch và bảo trợ xã hội.

Các đại biểu nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật Dân số và đề xuất cần đưa dân số vào chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, nhằm phản ánh đúng tầm quan trọng của dân số.

Liên quan đến thông điệp “mỗi gia đình nên có hai con” trong dự thảo luật, một số đại biểu lo ngại, thông điệp này dễ biến khuyến khích bằng áp lực, không mang tinh thần tự nguyện, do vậy, nên thay thế thông điệp này bằng thông điệp phù hợp hơn.

Một số ý kiến cũng đề nghị có cơ chế cho người lao động sinh con tại địa bàn mức sinh thấp được nghỉ thêm 1 tháng, quyền này có thể do mẹ hoặc cha sử dụng linh hoạt, có thể chia thành nhiều đợt. Các chuyên gia kiến nghị Ban soạn thảo cần khẩn trương cung cấp dự báo chi phí chi tiết cho từng chính sách trong trung và dài hạn. Đồng thời, cần đa dạng hóa nguồn vốn thông qua xã hội hóa mạnh mẽ (khuyến khích tư nhân đầu tư vào dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, nhà ở xã hội) và đảm bảo các chính sách hỗ trợ không xung đột mà được lồng ghép hiệu quả với các luật khác như Luật Lao động và Luật Bảo hiểm Y tế.

Các chuyên gia tham gia thảo luận xây dựng 2 Dự án Luật

Đối với dự án Luật Phòng bệnh, đại diện Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế cho biết, điểm mới so với quy định hiện hành là dự thảo luật đã bổ sung quy định về biện pháp phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống rối loạn sức khoẻ tâm thần; bảo đảm dinh dưỡng trong phòng bệnh. Quy định các điều kiện để bảo đảm phòng bệnh.

Các đại biểu cho ý kiến đối với Dự án Luật Phòng bệnh

Các đại biểu đánh giá, dự thảo luật đã tăng cường công tác phòng ngừa, kiểm soát cả bệnh lây nhiễm và không lây nhiễm nhằm mục tiêu chăm sóc sức khoẻ toàn dân và sức khoẻ cho tất cả mọi người. Đồng thời, bày tỏ thống nhất quy định chính sách Nhà nước về phòng bệnh như Nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo trong hoạt động phòng bệnh và huy động nguồn lực xã hội cho hoạt động phòng bệnh. Nhà nước có chính sách hỗ trợ người dân sử dụng vaccine và sinh phẩm phòng bệnh…/.

Huyền Thị Lê