Asset Publisher Asset Publisher

Thông tin bé 15 tháng tuổi nguy kịch khi uống phải tinh dầu đuổi muỗi khiến nhiều cha mẹ vô cùng lo lắng. Nguyên nhân là do có khá nhiều gia đình sử dụng sản phẩm này để tránh cho con khỏi bị muỗi đốt.

Trao đổi với PV Báo Sức khỏe và Đời sống, chuyên gia chống độc - TS.BS Nguyễn Lương Kỷ - Phó Giám đốc BVĐK tỉnh Khánh Hòa cho hay, tinh dầu đuổi muỗi từ lâu được xem là giải pháp thiên nhiên giúp xua đuổi côn trùng. Tuy nhiên, việc uống nhầm loại tinh dầu này, kể cả khi được chiết xuất hoàn toàn từ thực vật, vẫn có thể gây ngộ độc nặng, suy đa cơ quan và đe dọa tính mạng.

Tinh dầu đuổi muỗi có thể chứa chất gây độc. Ảnh: BV Nhi Hà Nội.

Theo TS.BS Nguyễn Lương Kỷ, tinh dầu đuổi muỗi thường chứa các hợp chất bay hơi, nguồn gốc từ thực vật, có khả năng xua đuổi hoặc gây khó chịu cho muỗi. Thành phần chính gồm:

• Citronellal, Citronellol, Geraniol: nhiều trong sả chanh (Cymbopogon citratus), sả Java (Cymbopogon winterianus).

• Limonene: có trong tinh dầu cam, chanh, bưởi.

• Eucalyptol (1,8-cineole): tinh dầu khuynh diệp.

• Eugenol: húng quế, đinh hương.

• Menthol: bạc hà.

"Trong sản phẩm thương mại, tinh dầu nguyên chất thường được pha loãng bằng dầu nền (dầu dừa, dầu jojoba), cồn thực phẩm hoặc nước cất, kèm chất nhũ hóa. Một số công thức còn bổ sung tinh dầu thơm khác (oải hương, tràm, quế) và vitamin E chống oxy hóa.

Một số sản phẩm kém chất lượng có thể bị pha trộn dung môi công nghiệp giá rẻ như aceton, toluene, formaldehyde để giảm giá thành hoặc tăng khả năng bay hơi. Đây là những hóa chất độc hại. Aceton gây kích ứng mắt, mũi, họng, chóng mặt; liều cao gây toan chuyển hóa; Toluene gây độc thần kinh, gây tổn thương gan, thận, rối loạn nhịp tim; Formaldehyde là chất gây ung thư, gây bỏng niêm mạc, sốc và suy đa cơ quan khi nuốt phải", TS.BS Nguyễn Lương Kỷ cho hay.

Uống phải tinh dầu đuổi muỗi nguy hiểm đến mức nào?

TS.BS Nguyễn Lương Kỷ cho biết, mặc dù được gắn mác tự nhiên, tinh dầu đuổi muỗi không an toàn để uống vì chứa các hợp chất đậm đặc, khó chuyển hóa và dễ gây kích ứng niêm mạc.

Các tác hại thường gặp bao gồm:

• Kích ứng tiêu hóa: Nóng rát miệng – họng, buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy.

• Kích thích thần kinh trung ương: Chóng mặt, lú lẫn, co giật (gặp ở bạc hà, đinh hương, tràm).

• Độc gan – thận: Vàng da, men gan tăng, suy gan hoặc suy thận nếu uống nhiều.

• Co thắt đường thở: Khó thở, thở khò khè, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

• Tim mạch: Hạ huyết áp, rối loạn nhịp tim, có thể tử vong khi uống lượng lớn.

Ngoài ra, trong tinh dầu đuổi muỗi có thể sẽ chứa một số hoạt chất gây độc nổi bật như:

• Eucalyptol: chỉ 2–3 mL nguyên chất có thể gây co giật ở trẻ.

• Eugenol: liều cao gây độc gan cấp, rối loạn đông máu.

• Menthol: ức chế hô hấp, hạ thân nhiệt ở trẻ.

Nếu trẻ không may uống phải tinh dầu đuổi muỗi chứa những chất độc này có thể gây nên những hậu quả đáng tiếc. Trẻ dưới 5 tuổi dễ suy hô hấp, co giật, ngưng tim chỉ với vài giọt tinh dầu nguyên chất; Đường thở trẻ hẹp nên dễ gây co thắt phế quản; Gan trẻ chưa hoàn thiện chức năng giải độc khiến độc tính mạnh hơn người lớn.

"Tinh dầu tan trong lipid nên hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa, dễ đi qua hàng rào máu – não và phân bố đến nhiều cơ quan. Một số hoạt chất chuyển hóa tại gan tạo ra gốc tự do và chất trung gian độc, gây tổn thương lan tỏa.

Cụ thể, hệ thần kinh trung ương ban đầu kích thích gây co giật, sau đó ức chế gây hôn mê, suy hô hấp; Gan có thể viêm gan cấp, hoại tử tế bào; Thận bị suy thận cấp do độc tính trực tiếp và tụt huyết áp; Tim mạch có thể giãn mạch mạnh, rối loạn nhịp, sốc; Phổi có thể bị co thắt phế quản, phù phổi, viêm phổi hít.

Ngoài ra, uống phải tinh dầu đuổi muỗi có chất độc có thể khiến bệnh nhân nôn nhiều và giãn mạch gây tụt huyết áp, giảm tưới máu cơ quan; rối loạn nhịp tim làm giảm cung lượng tim; tình trạng viêm toàn thân (SIRS) làm tăng tính thấm mạch, gây phù và rối loạn đông máu. Tất cả dẫn đến chuỗi suy sụp đa cơ quan", TS.BS Nguyễn Lương Kỷ thông tin.

Phó Giám đốc BVĐK tỉnh Khánh Hòa khuyến cáo, nên bảo quản tinh dầu ngoài tầm với của trẻ em. Mua sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có chứng nhận chất lượng, tránh hàng trôi nổi.

"Khi uống nhầm tinh dầu đuổi muỗi, không tự gây nôn vì nguy cơ sặc và bỏng niêm mạc lần hai. Cần cho bệnh nhân súc miệng nhiều lần bằng nước sạch. Giữ bệnh nhân tỉnh táo, nằm hoặc ngồi ở tư thế an toàn. Đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế, mang theo chai tinh dầu hoặc nhãn sản phẩm để bác sĩ xác định thành phần và xử trí kịp thời", TS.BS Nguyễn Lương Kỷ hướng dẫn.

Bệnh viện Nhi Hà Nội mới đây đã tiếp nhận trường hợp một bé trai 15 tháng tuổi được chuyển đến từ tuyến dưới trong tình trạng suy hô hấp nặng, phải đặt ống nội khí quản thở máy và điều trị tích cực.

Trước đó, trẻ uống phải dung dịch tinh dầu đuổi muỗi. Qua tìm hiểu, tinh dầu này rất thông dụng, được chiết xuất từ thảo dược nhưng dung môi có chứa một số hóa chất nguy hiểm cho sức khỏe con người khi hít hoặc uống phải.

Tại Bệnh viện Nhi Hà Nội, bé trai được xác định bị tổn thương phổi rất xấu và lan tỏa cả hai bên; Phim chụp phổi cho thấy tổn thương rất nặng, có thể gây suy hô hấp cấp tính và tiềm ẩn nguy cơ xơ phổi nặng nề về sau; Trẻ sốt và suy hô hấp kéo dài.

Mặc dù bệnh nhi được thở máy kiểm soát hô hấp, hỗ trợ tuần hoàn và thần kinh, đảm bảo các chỉ số sinh tồn như mạch, huyết áp, nhịp thở, SPO2, co giật đã được kiểm soát tốt,… Tuy nhiên, bệnh vẫn còn rất nặng.

Nguồn: suckhoedoisong.vn

 

Huyền Thị Lê