Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên dự và phát biểu tại sự kiện.

Toàn cảnh chương trình

Tham dự chương trình có đông đảo lãnh đạo đại diện một số Cục, Vụ, Văn phòng Bộ Y tế; một số Bộ, ngành Trung ương; Sở Y tế các tỉnh, thành phố cùng các tổ chức Quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu chỉ đạo

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, trong năm 2025, công tác dân số tiếp tục nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước với nhiều chủ trương, chính sách quan trọng được ban hành. Bộ Chính trị, Chính phủ và Quốc hội đã thông qua các Nghị quyết, Chương trình hành động nhằm cụ thể hóa định hướng chiến lược về dân số và phát triển, chăm sóc sức khỏe nhân dân giai đoạn 2026–2035, tạo nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng dân số, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới. 

Quốc hội thông qua Luật Dân số và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035. Cùng với đó, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân cũng đã tạo cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng cho công tác dân số trong giai đoạn tiếp theo.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp tiếp tục quán triệt, triển khai hiệu quả Luật Dân số, các Nghị quyết; bảo đảm nguồn lực cho công tác dân số trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Bà Nguyễn Hoàng Anh, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát biểu hưởng ứng

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Hoàng Anh, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, khẳng định công tác dân số có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển bền vững của đất nước. Bà Nguyễn Hoàng Anh nhấn mạnh, trong bối cảnh Luật Dân số đã được Quốc hội thông qua, cùng với Chương trình mục tiêu quốc gia chăm sóc sức khỏe dân số và phát triển giai đoạn 2026–2035 và nhiều Nghị quyết, Kết luận quan trọng về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân, cho thấy sự quan tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước đối với công tác dân số hiện nay. Vì vậy, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của người dân về dân số và phát triển.

Nội dung tổng kết công tác dân số năm 2025, triển khai nhiệm vụ 2026

Báo cáo tại hội nghị cho biết, trong năm 2025, Bộ Y tế đã triển khai Kế hoạch hành động điều chỉnh mức sinh đến năm 2030; tổ chức Chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ dân số – kế hoạch hóa gia đình phù hợp từng vùng mức sinh. Đồng thời, Bộ đã hoàn thiện Đề án sửa đổi, bổ sung Chương trình theo Nghị quyết số 68/NQ-CP, lấy ý kiến 08/9/2025 Bộ, ngành và toàn bộ 34 tỉnh, thành phố, trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12/2025.

Về tổng tỷ suất sinh (TFR), so với năm 2024, có 20/34 tỉnh, thành phố tăng TFR, 13/34 địa phương giảm, riêng Khánh Hòa giữ nguyên. TP. Hồ Chí Minh tiếp tục là địa phương có mức sinh thấp nhất cả nước với 1,51 con/phụ nữ, trong khi Điện Biên có mức sinh cao nhất với 2,91 con/phụ nữ. Năm 2025, cả nước có 11 tỉnh có TFR dưới 2,0 con/phụ nữ và 19 tỉnh có TFR trên 2,2 con/phụ nữ.

Những con số này cho thấy xu hướng mức sinh đã có chuyển biến, song sự chênh lệch giữa các vùng miền vẫn còn lớn, đặt ra yêu cầu cần tiếp tục điều chỉnh chính sách dân số theo hướng linh hoạt, phù hợp với đặc thù từng địa phương.

Trọng tâm hàng đầu của công tác dân số năm 2026 là khuyến khích sinh đủ hai con, từng bước trở lại mức sinh thay thế, phù hợp với đặc điểm vùng, miền và nhóm dân cư. Ngành dân số sẽ tiếp tục hoàn thiện và triển khai các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh con, nhất là tại các địa phương có mức sinh thấp, gắn với các giải pháp về nhà ở, y tế, giáo dục, việc làm và an sinh xã hội, nhằm giảm áp lực kinh tế – xã hội đối với các cặp vợ chồng trẻ.

Song song đó, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục là nhiệm vụ trọng tâm, thông qua hoàn thiện thể chế, tăng cường truyền thông thay đổi hành vi, kiểm soát chặt chẽ việc lạm dụng khoa học – công nghệ để lựa chọn giới tính thai nhi và thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao vị thế phụ nữ và trẻ em gái trong gia đình, cộng đồng.

Công tác nâng cao chất lượng dân số sẽ được đẩy mạnh thông qua mở rộng tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh tật trước sinh và sơ sinh; củng cố chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong tương lai.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác dân số năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh yêu cầu khẩn trương triển khai Luật Dân số, bảo đảm các văn bản hướng dẫn được ban hành kịp thời, đồng bộ và có hiệu lực cùng thời điểm Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026.

Theo đó, Bộ Y tế được giao sớm trình Chính phủ ban hành kế hoạch triển khai Luật Dân số; đồng thời chủ trì xây dựng các nghị định của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn thi hành. Lãnh đạo Bộ Y tế yêu cầu các văn bản dưới luật phải hoàn thành chậm nhất trước ngày 15/5/2026, đúng quy định về thời hạn hiệu lực.

Bên cạnh việc hoàn thiện thể chế, Bộ Y tế sẽ tham mưu Thủ tướng Chính phủ kiện toàn Ban Chỉ đạo Quốc gia về Dân số và Phát triển, đồng thời chuẩn bị tổ chức hội nghị tổng kết hoạt động của Ban Chỉ đạo, triển khai nhiệm vụ công tác dân số năm 2026.

Một nội dung quan trọng khác được nhấn mạnh là việc sớm ổn định tổ chức bộ máy công tác dân số theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị các địa phương kiện toàn Ban Chỉ đạo dân số các cấp, bảo đảm sự tham gia đầy đủ của các ngành, đoàn thể; giữ ổn định đội ngũ cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số tại cơ sở.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên yêu cầu về đẩy mạnh chuyển đổi số công tác dân số

Về nhiệm vụ chuyên môn, cần rà soát toàn bộ các chương trình, đề án về dân số đến năm 2030 để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với Luật Dân số, Chương trình mục tiêu quốc gia và các Nghị quyết mới ban hành; hoàn thành việc rà soát trong quý I/2026.

Lãnh đạo Bộ Y tế cũng nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác dân số, sớm xây dựng cơ sở dữ liệu dân số thống nhất, phục vụ quản lý, dự báo và hoạch định chính sách; đồng thời tăng cường nghiên cứu, dự báo xu hướng mức sinh, già hóa dân số.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Thứ trưởng Bộ Y tế đề nghị ngành dân số đổi mới mạnh mẽ tư duy quản lý, làm việc thực chất, hiệu quả và tăng cường phối hợp liên ngành, phát huy vai trò của các tổ chức chính trị – xã hội nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ dân số trong năm 2026 và những năm tiếp theo./.